Obilježeno sjećanje na žrtve genocida u azerbejdžanskom gradu Hodžaliju

U subotu, 26. februara, navršava se tačno 30 godina od genocida u Hodžaliju koji su počinile oružane snage Armenije tokom armenske agresije na Azerbejdžan, javlja Anadolu Agency (AA).

Diplomatsko predstavništvo Republike Azerbejdžan u Bosni i Hercegovini je zajedno s azerbejdžanskom dijasporom i prijateljima naroda Azerbejdžana u BiH obilježilo 30. godišnjicu genocida u Hodžaliju postavljanjem vijenca na memorijalni kompleks u Parku prijateljstva u Sarajevu.

Jedan od najtežih zločina nad civilnim stanovništvom tokom decenija armenske agresije na Azerbejdžan, i najtragičnija stranica Prvog rata u Karabahu, bilo je uništenje grada Hodžalija i genocid nad njegovim stanovništvom. Prije sukoba, Hodžali, koji se nalazi u regionu Karabah u Azerbejdžanu, bio je dom za više od 7.000 ljudi – muškaraca, žena, djece, porodica.

Oktobra 1991. godine grad su opkolile oružane snage Armenije. Tokom noći, 25. februara 1992. godine, nakon masovnog artiljerijskog bombardovanja Hodžalija, oružane snage Armenije, uz pomoć pješadijskog gardijskog puka br. 366 bivšeg SSSR-a, čiju su većinu činili Armeni, nasilno su preuzele kontrolu nad Hodžalijem. Osvajači su uništili grad i, s posebnom brutalnošću, sprovodili nasilje nad njegovim mirnim stanovništvom.

Također, 5.379 stanovnika grada je nasilno protjerano. Svirepo je ubijeno 613 ljudi, uključujući 63 djece, 106 žena i 70 staraca. 1.275 je zarobljeno, uzeto za taoce i mučeno, a 487 je ranjeno. Sudbina 150 zarobljenih, uključujući 68 žena i 26 djece, do danas nije poznata. Akcije oružanih snaga Armenije razorile su porodice. Osam porodica nema nijednog preživjelog člana. Također, 130 djece je ostalo bez jednog roditelja, a 25 djece bez oba roditelja.

Masovna ubistva civila u Hodžaliju potaknuta su politikom etničke mržnje i rasne diskriminacije protiv Azerbejdžanaca, koja se u Armeniji sprovodila na državnom nivou. Takva politika je dovela do ubijanja nevinih ljudi na osnovu njihove etničke pripadnosti. Zločini počinjeni u Hodžaliju bili su sastavni dio armenske politike sistemskog nasilja nad Azerbejdžancima.

Masakr u Hodžaliju i drugi zločini koje je počinila Armenija tokom agresije na Republiku Azerbejdžan, uključujući ratne zločine, zločine protiv čovječnosti i genocid, predstavljaju teška kršenja međunarodnog humanitarnog prava i osnovnih ljudskih prava. Prekršena je Konvencija o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida; Konvencija protiv mučenja i drugih okrutnih, neljudskih ili ponižavajućih postupaka ili kažnjavanja; Međunarodna konvencija o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije.

Do sada su nacionalna zakonodavna tijela 17 zemalja, kao i 24 države SAD-a, Organizacija islamske saradnje i Organizacija turkijskih zemalja usvojili niz rezolucija i odluka kojima se osuđuje masakr civila u Hodžaliju i karakteriše kao zločin protiv čovječnosti i čin genocida.

U svojoj presudi od 22. aprila 2010. godine, Evropski sud za ljudska prava je iznio važan zaključak u vezi sa zločinima počinjenim u Hodžaliju, kojim se ponašanja onih koji su počinili zločine tumače kao “djela posebne težine koja mogu predstavljati ratne zločine ili zločine protiv čovječnosti”.

Prema međunarodnom pravu, države imaju odgovornost da istražuje zločine poput onih koje su počinile armenske snage u Hodžaliju i da krivično gone počinioce. Međutim, Armenija do danas nije procesuirala niti jedno lice odgovorno za zločine počinjene u Hodžaliju.

Britanski novinar Tomas de Val je citirao tadašnjeg ministra odbrane i bivšeg predsjednika Armenije Serža Sargsjana, koji je priznao krivicu rekavši kako “prije Hodžalija, Azerbejdžanci su mislili da su Armeni ljudi koji ne mogu podići ruku na civilno stanovništvo. Bili smo u mogućnosti da razbijemo taj stereotip” (Thomas de Waal, Black Garden: Armenija i Azerbejdžan kroz mir i rat (New York i London, New York University Press, 2003, str. 172).

Namjerno gađanje civilnog stanovništva Azerbejdžana nastavljeno je tokom vojnih operacija koje je Armenija vodila od 27. septembra do 10. novembra 2020. Ciljanim napadima na mirno stanovništvo i civilnu infrastrukturu azerbejdžanskih gradova kao što su Gandža, Barda i Terter, koji se nalaze na znatnoj udaljenosti od ratne zone, Armenija je pribjegla istoj taktici terora kao i 1992. godine upotrebom modernih tipova oklopnih vozila, raketnih bacača i kasetne municije, Armenija je još jednom ponovila nezakonit napad i ubistva azerbejdžanskih civila.

Republika Azerbejdžan smatra da će kontinuirane mjere koje se preduzimaju na nacionalnom nivou, kao i u okviru postojećeg međunarodnog prava, poslužiti za okončanje politike nekažnjivosti i privođenje pravdi odgovornih za teške zločine počinjene tokom agresije Armenije na Azerbejdžanom, saopćeno je iz Diplomatskog predstavništva Republike Azerbejdžan u BiH.